Warunki dostawy EXW. Co oznacza EXW?

W świecie globalizacji i dynamicznego rozwoju handlu międzynarodowego, kluczowe jest zrozumienie zasad regulujących wymianę towarów. Jednym z fundamentalnych elementów, który wpływa na procesy logistyczne i zarządzanie ryzykiem, są Incoterms (International Commercial Terms). Określają one podział obowiązków, kosztów i ryzyka między sprzedawcą a kupującym w dostawie towarów.

Wśród tych reguł, jedną z najpopularniejszych i najstarszych, jest EXW Incoterms (Ex Works). Co oznacza ten skrót? Jakie są obowiązki sprzedającego i kupującego? Zapraszamy do lektury!

EXW – co to znaczy?

EXW, skrót od „Ex Works” (z zakładu), to zasada Incoterms 2020, która precyzyjnie określa warunki dostawy towaru. Zgodnie z tą regułą sprzedawca przekazuje towar do dyspozycji kupującego bezpośrednio w swoim zakładzie, magazynie lub innym umówionym miejscu.

Kluczową cechą EXW jest to, że sprzedawca ma minimalne obowiązki. Nie organizuje załadunku towaru na odbierający pojazd, nie zawiera umowy przewozu czy umowy ubezpieczenia oraz nie zajmuje się formalnościami celnymi. Kupujący ponosi wszelkie koszty i ryzyko zaraz po udostępnieniu towaru w umówionym miejscu.

Reguła EXW należy do najbardziej podstawowych. Była ona stosowana jeszcze na długo przed wprowadzeniem Incoterms w 1936 roku. Może dotyczyć każdego rodzaju transportu (drogowego, kolejowego, morskiego czy lotniczego) lub łączenia wielu metod. Ważne jest jednak precyzyjne określenie konkretnego punktu w ramach oznaczonego miejsca dostawy: tak, aby obie strony znały moment przejęcia kosztów i ryzyka.

Reguła Incoterms EXW (EX Works) – obowiązki sprzedającego

• Dostarczenie towarów i dokumentów (sprzedający dostarcza towar i fakturę handlową, a także wszelkie inne dowody zgodności wymagane zgodnie z umową sprzedaży).
• Udostępnienie towaru kupującemu w uzgodnionym miejscu (np. w swoim zakładzie, magazynie) w ustalonym terminie lub okresie.
• Opakowanie i oznakowanie towaru odpowiednie do przewidzianych warunków transportu (chyba że w umowie uzgodniono inaczej).
• Powiadomienie kupującego o tym, że towar jest gotowy do odbioru, aby umożliwić mu podjęcie niezbędnych działań.
• Udostępnienie dokumentów lub informacji ułatwiających organizowanie transportu, lub odprawy celnej (na życzenie kupującego (i na jego koszt).
• Poniesienie kosztów kontroli (kontrola jakości, pomiary, ważenie, liczenie), które są niezbędne w celu dostarczenia towarów zgodnie z miejscem dostawy.

Reguła EXW — obowiązki kupującego

• Organizacja transportu towaru od miejsca odbioru (zazwyczaj siedziby sprzedającego) do miejsca przeznaczenia: wybór środka transportu, ustalenie trasy, zawarcie umów z przewoźnikami itp.
• Poniesienie wszystkich kosztów związanych z transportem (fracht, opłaty portowe, opłaty za przeładunek).
• Konieczność ubezpieczenia towaru na czas transportu od wszelkich ryzyk (utrata, uszkodzenie, kradzież).
• Załatwienie wszystkich formalności celnych związanych z eksportem i importem towaru, w tym opłacenie wszelkich niezbędnych należności celnych.
• Organizacja załadunku towaru na środek transportu (kupujący ponosi ryzyko utraty lub uszkodzenia towaru także w tej sytuacji).
• Konieczność dostarczenia sprzedającemu odpowiedniego dowodu przyjęcia dostawy.
• Zwrócenie sprzedającemu wszelkich kosztów i opłat poniesionych w związku z pomocą przy przewozie, ubezpieczeniu czy odprawie.
• Poniesienie wszelkich dodatkowych kosztów związanych z nieodebraniem towaru.

Warunki dostawy EXW

EXW Incoterms 2020 dają kupującemu pełną kontrolę nad procesem transportu (kupujący przejmuje większość obowiązków). Taka sytuacja stanowi zarówno spore wyzwanie, jak i doskonałą okazję do optymalizacji kosztów. Kupujący samodzielnie ustala detale: decyduje, w jaki sposób, w jakim terminie i z jakim przewoźnikiem towar opuści punkt odbioru i dotrze do miejsca docelowego. Dzięki tej swobodzie może wybrać rozwiązanie transportowe, które będzie najbardziej ekonomiczne lub najefektywniejsze, idealnie dopasowane do jego wymagań i budżetu.

Możliwość niezależnego zarządzania transportem pozwala również na bezpośrednie negocjowanie stawek z firmami przewozowymi, eliminując potrzebę korzystania z pośredników. W perspektywie długoterminowej może to przełożyć się na znaczące oszczędności. Dla przedsiębiorstw z dużym doświadczeniem w logistyce międzynarodowej, EXW jest elastycznym rozwiązaniem, które zapewnia większą autonomię w działaniu i pozwala na lepsze zarządzanie złożonymi łańcuchami dostaw.

Dla kogo transport EX works?

Decyzja o wyborze reguły EXW powinna być strategicznym ruchem, zależnym od doświadczenia i możliwości obu stron transakcji.

Co do sprzedawców to EXW jest korzystny dla tych, którzy chcą minimalizować swoje zaangażowanie i odpowiedzialność po tym, jak kupujący przyjmie dostawę towarów w wyznaczonym miejscu. Jest to dobre rozwiązanie dla firm z ograniczonymi zasobami lub brakiem doświadczenia w międzynarodowej logistyce. Rozwiązanie to jest też szczególnie atrakcyjne dla nowych eksporterów, ponieważ pozwala im ograniczyć zakres odpowiedzialności i skupić się na produkcji, zanim zbudują rozbudowaną sieć logistyczną.

Z kolei w przypadku kupujących EXW jest idealny dla firm, które mają już ugruntowane procedury logistyczne, dysponują własnymi rozbudowanymi systemami logistycznymi. Często wybierany jest też przy zakupie ciężkiego sprzętu lub surowców, które wymagają specjalistycznego transportu, gdyż daje kontrolę nad logistyką w celu dopasowania transportu do specyfiki towaru. Warunek ten jest też preferowany przez kupujących, którzy chcą mieć pełną kontrolę nad procesem transportu oraz dalszymi formalnościami, co pozwala im optymalizować koszty transportu i cła.

Warto jednak pamiętać, że EXW może być ryzykowny dla niedoświadczonych kupujących, którzy nie znają lokalnych procedur celnych i wymagań logistycznych. W takich przypadkach zaleca się rozważenie warunków FCA (Free Carrier), które przenoszą część obowiązków na sprzedawcę np. organizację odprawy celnej eksportowej, co bywa wymogiem w niektórych państwach.

Ponadto w części krajów (np. w Chinach) sprzedawca może być zobowiązany do dostarczenia dokumentów eksportowych, mimo że nie jest to jego obowiązek w ramach EXW, co może prowadzić do opóźnień (zwłaszcza jeśli sprzedawca odmówi współpracy).

Warunki dostawy ex works — podsumowanie

Warunek EXW, choć z pozoru prosty, wymaga od kupującego doświadczenia, umiejętności zarządzania logistyką i świadomości ryzyk. Charakteryzuje się tym, że sprzedający ma minimalne obowiązki, a większość odpowiedzialności spoczywa na kupującym.

Dla sprzedawców stanowi skuteczną metodę na przeniesienie jak największej odpowiedzialności na stronę kupującą, umożliwiając skupienie się na produkcji. Dla kupujących natomiast daje szansę na niezależne kształtowanie łańcucha dostaw, optymalizując koszty i organizując transport według własnego uznania. Takie zarządzanie całym procesem dostawy umożliwia większą elastyczność i sprawniejsze dostosowanie się do zmienności rynku.

Zrozumienie zasad Incoterms, takich jak EXW, jest kluczem do skutecznego zarządzania transakcjami i sprawnego obrotu towarem na rynku międzynarodowym. Pomaga uniknąć wielu nieporozumień, ułatwia negocjowanie warunków umów i sprawia, że obie strony mogą skupić się na swoim biznesie, mając pewność, że proces dostawy znajduje się pod pełną kontrolą.